plu re

Enkonduko en la aŭtomatan daten-prilaboradon

Komputila arkitekturo

El kio konsistas komputilo? Tiu demando estas demandebla kaj respondebla sur diversaj niveloj. Eblas diri, ke komputilo konsistas el cirkvitoj, diskoj, ekrano, klavaro, muso, kesto, ktp.; sed pli utila bildo rezultas, se ni grupigas tiujn elementojn laŭ ilia baza funkcio. Multaj komputiloj havas strukturon similan al la "modelo (aŭ arkitekturo) de von Neumann", nomita laŭ la Hungara matematikisto Johano von Neumann (Neumann Janos), kiu laboris ankaŭ en Germanio kaj Usono. Komputilo tiumodela konsistas el:

Arkitekturo de von Neumann: CPU, memoro, periferio

Karakterizaj ecoj de tia arkitekturo estas:

Modernaj komputilo ofte devias de tiu arkitekturo, ekzemple se ili ebligas rektan komunikadon de memoro al presilo, aŭ havas pli ol unu procezilon. Sed por kompreni la funkciadon de komputilo la modelo de von Neumann estas plu tre utila, ĉar preskaŭ ĉiujn aspektojn de komputiloj oni povas kompreni laŭ tiu modelo.

Aparatojn ligitajn al la komputilo, sed starantajn apud ĝi aŭ iom for de ĝ, oni ofte nomas ĝia periferio aŭ ĝiaj periferiaĵoj. La difino, ke periferiaĵo estas ekster la ujo de la komputilo, estas iom malpreciza, ĉar tre similaj aparatoj povas troviĝi en aŭ ekster tiu ujo. Pli bona difino estas, ke periferiaĵo estas aldona aparato al la komputilo, kiu povus funkcii ankaŭ sen tiu aparato, sed per ĝi ricevas kromajn kapablojn. Tial ekzemple la ĉefa disko de persona komputilo ne estas periferiaĵo, ĉar ĝi enhavas la mastruman sistemon, sed kiu la komputilo ne funkcias. Sed telefona modemo estas periferiaĵo, eĉ se ĝi troviନas en la komputila kesto. Ekzemploj de periferiaĵoj estas:


Specimenaj demandoj