Retpaĝoj, alivorte TTT-dokumentoj,
povas esti en multaj "aranĝoj" (enhavo-tipoj).
La aranĝo de paĝo determinas,
kiel interpreti ĝian enhavon.
Normale tiun interpretadon faras iu programo,
kiu estas ligita al tiu aranĝo,
kaj la interpretado ofte konsistas en la vidigo
aŭ aŭdigo de la enhavo en home perceptebla formo.
La sekva tabelo montras kelkajn ofte uzatajn aranĝojn.
La tipoj estas normigitaj kiel
"Plurcelaj Interretaj Poŝtaj Sufiksoj"
(Multipurpose Internet Mail Extensions, MIME).
| tipo |
ofte uzata dosiera sufikso |
signifo |
interpretado |
text/plain
(ekzemplo) |
.txt |
sen-aranĝa teksto |
La teksto estas vidigata signo-post-signe.
La pozicion de la signoj determinas ilia sinsekvo
kaj la speciala signo "lini-salto",
kiu metas la pozicion de la sekva signo al la
komenco de la sekva linio.
Simpla, sufiĉe universala aranĝo;
tamen necesas atenti la kodadon de la signoj.
|
text/html
(ekzemplo) |
.htm, .html |
hiper-teksta marka lingvo (HTML) |
La teksto estas vidigata;
la aspekton determinas markoj enmetitaj en
la tekston.
Markoj estas signovicoj komenciĝantaj per
< kaj finiĝantaj per >;
ekzemple, "<br>" signifas lini-salton
kaj "<b>...</b>" grasigon de la
enfermita teksto.
Ĉar HTML permesas facilan metadon de hiper-ligoj,
ĝi fariĝis iu "baza lingvo" de TTT,
kaj ĉiuj ret-kroziloj scias interpreti ĝin.
Same kiel ĉe tekst-dokumentoj
necesas atenti la kodadon de la signoj.
HTML estas publika aranĝo, pri kies uzado ne estas restriktoj.
Ĝi tamen estas normigata de la asocio
"W3-Konsorcio"
kaj jam trairis plurajn versiojn.
Celo nun estas,
kongruigi ĝin kun la lingv(ar)o XML,
en la formo XHTML.
|
image/png
(ekzemplo) |
.png |
bildo en aranĝo PNG (PiNG) |
La bildo estas vidigata sur la ekrano, se tiu estas
kapabla montri bildojn.
PNG estas publika bild-aranĝo; ĉiu havas la rajton
uzi ĝin kaj verki programojn por ĝin produkti
aŭ interpreti.
Modernaj grafikaj TTT-kroziloj komprenas ĝin.
|
image/gif
(ekzemplo) |
.gif |
bildo en aranĝo GIF |
La bildo estas vidigata sur la ekrano, se tiu estas
kapabla montri bildojn.
GIF estas privata bild-aranĝo; por verki programon, kiu
ĝin produktas, necesas havi (kaj pagi) licencon.
Pli-malpli ĉiuj grafikaj TTT-kroziloj komprenas ĝin,
ĉar almenaŭ iam ne necesis pagi por interpreti
la aranĝon.
GIF estas taŭga precipe por bildoj kun ne tre multaj
koloroj kaj kun klaraj konturoj.
|
image/jpeg
(ekzemplo) |
.jpeg, .jpg |
bildo en aranĝo JPEG |
La bildo estas vidigata sur la ekrano, se tiu estas
kapabla montri bildojn.
JPEG estas privata bild-aranĝo, sed dum longa tempo
ĝi estis libere uzebla. Ŝajnas, ke tio
ŝanĝiĝis, kio verŝajne pligravigos
la publikan aranĝon PNG.
Pro la longtempe libera uzo pli-malpli ĉiuj grafikaj
TTT-kroziloj komprenas JPEG.
JPEG estas taŭga precipe por bildoj kun tre multaj
koloroj kaj sen klaraj konturoj,
do ekzemple fotografaĵoj de homoj, bestoj aŭ
pejzaĝoj.
(La mallongigo en la Angla signifas "Unuiĝinta
Fotista Spertularo".)
JPEG estas "perdema" aranĝo;
ĝi forĵetas detalojn,
kiujn la homa okulo ne aŭ malfacile rimarkas,
por ŝpari memoron.
|
image/x-xbitmap
(ekzemplo) |
.xbm |
bildo en aranĝo x-bitmap |
La bildo estas vidigata sur la ekrano, se tiu estas
kapabla montri bildojn.
La aranĝo x-bitmap ne havas tre grandan praktikan signifon,
tamen komprenas ĝin ĉiuj grafikaj kroziloj.
Iom da detaloj troveblas tie.
|
| audio/x-wav |
.wav |
sono en aranĝo WAV |
La sono estas aŭdigata per laŭtparolilo
aŭ kapaŭskultilo.
WAV kapablas kodi sonojn el la aŭskulta
frekvencaro de la homo kun diversaj fidelecoj,
do ne nur muzikon, sed paroladon, kantadon,
bruojn, ...
|
| audio/midi |
.midi, .mid |
muziko en aranĝo MIDI |
La sono estas aŭdigata per laŭtparolilo
aŭ kapaŭskultilo.
MIDI
ne estas universala son-aranĝo,
sed similas muzikan not-skribon;
sed ĉar ĝi permesas indiki la uzendajn
instrumentojn, ĝi ebligas sufiĉe
realismajn muzik-prezentadojn.
|
| audio/mpeg |
.mp2, .mp3 |
muziko en aranĝo MP3 |
La sono estas aŭdigata per laŭtparolilo
aŭ kapaŭskultilo.
MP3 kapablas kodi ne nur instrumentan muzikon,
sed ankaŭ kantadon.
|
application/pdf
(ekzemplo) |
.pdf |
optikaj dokumentoj (tekstoj, bildoj) |
La dokumento estas vidigata sur ekrano aŭ presilo.
Kompare al HTML, la aranĝo PDF multe pli strikte
difinas la aspekton de signoj, alineoj kaj paĝoj.
Tio havas avantaĝojn, sed aliflanke signifas,
ke por presi PDF-dokumenton necesas havi paperon
kaj presilon ĝustaformatajn.
Same kiel HTML, PDF subtenas hiperligojn.
La aranĝo PDF estas posedata de la firmao Adobe,
kiu tamen donas sufiĉe da libereco pri ĝia
uzado. Tiel eblis la ekesto de publika, senkosta programo
pdftex, kiu transformas
 -dokumentojn
al PDF.
Adobe ofertas pli-malpli senkostan PDF-vidigilon por
la plej popularaj komputil-sistemoj,
gajnante monon precipe per programoj por produktado de PDF.
|
Pri kelkaj el la menciitaj aranĝoj estas ekzemplo,
kiun vi povas vidi klakante al la vorto "ekzemplo" en la unua kolumno.
Rimarku, ke aranĝo image/x-xbitmap montras nur nigra-blankan bildoj
kaj ke image/jpeg ne tre bone prezentas tekston (skribon),
sed bone prezentas bildojn.
Kiam ret-krozilo (ret-legilo) petas de ret-servilo dokumenton,
la servilo kunsendas la MIME-tipon.
Tiel la krozilo scias, kiel prezenti la dokumenton.
Alie la decido povus esti malfacila;
ekzemple dokumentoj de la tipoj "text/html" kaj "text/plain" ambaŭ
estas tekstoj, kaj tamen ili estas malsame prezentataj.